Architectuur als belofte van well-being? Ontwerpprincipes van gezonde, inspirerende ruimtes.

INSPIRATIE EVENT:

• The economics of well-being
  Micheline D'hondt I Chief Commercial Officer I Immogra
• Het eerste WELL Gold gebouw in België
  Jelle Van den Eynde I Sustainability Expert I Sweco
• Squaring the Circles
  OFFICE Kersten Geers David Van Severen I architecten

Inspiratie event met de case Onyx-gebouw dat als eerste in België een WELL Gold Final-certificaat behaalde. Immogra en Sweco lichten deze realisatie toe. Gevolgd door OFFICE Kersten Geers David Van Severen met hun visie over architectuur, gericht op het verbeteren van de menselijke leefomgeving.

Herbekijk het inspiratie event

Bekijk de volledige opname van het inspiratie event

Downloads

• Download de presentatie:
  The economics of well-being - Micheline D'hondt - 24 februari 2025
• Download de presentatie:
  Het eerste WELL Gold gebouw in België - Jelle Van den Eynde - 24 februari 2025
• Download de presentatie:
  Squaring the Circles - Jan Lenaerts - 24 februari 2025

De belangen van de gebruiker van het gebouw voorop zetten

"We don’t build offices. We provide working comfort." Met deze woorden opent Micheline D’hondt van Immogra de avond. Maar wat betekent het nu om verder te gaan dan enkel kantoren ‘bouwen’? "Voor ons is het essentieel om naast het creëren van nieuwe ruimtes op oude, bestaande locaties de focus te leggen op de mensen zelf – hoe ze wonen en werken – en op die manier vorm te geven aan de toekomst", vertelt Micheline. Ze gebruikt het eigen kantoor als voorbeeld om te laten zien hoe ‘huiselijkheid’ het verschil maakt: wanneer iemand zich goed voelt op kantoor, presteert hij of zij beter. En het is deze verhoogde betrokkenheid en prestatiegerichtheid die voor veel bedrijven van groot belang is. Dit geldt ook voor de huurders van Park 7 op de voormalige 3M-site.

Hoe de war-on-talent het masterplan bijstuurde

Micheline maakt met voorbeelden van toonaangevende organisaties duidelijk dat (inter)nationale bedrijven tegenwoordig kiezen voor een aanzienlijk lager aantal vierkante meters kantoorruimte als gevolg van de coronapandemie. "Het type werkplek is cruciaal geworden in het aanbieden van een sterke thuisbasis aan onze huurders," vervolgt Micheline. "Zij investeren in bijzondere werkplekken waar het aangenaam vertoeven is, om medewerkers terug naar kantoor te halen, te behouden en top talent aan te trekken." Het aangepaste masterplan richt zich nu op het creëren van een aantrekkelijke werkomgeving rondom een groene long: een levendige ruimte voor zowel werk als ontspanning.

Kwalitatieve huurders

Micheline benadrukt het belang voor projectontwikkelaars om in te zetten op well-being. "Op deze manier bieden we onze huurders handvatten om te aligneren met hun eigen doelstellingen," legt ze uit. "Naast speciale aandacht voor comfort, zoals een aangenaam binnenklimaat, veel natuurlijk daglicht en fitnessfaciliteiten, bieden we ook uitstekende waterkwaliteit, strikte richtlijnen voor het aanbieden en bereiden van voeding, en een gebouwarchitectuur die samenwerking en community bevordert. Dit komt onder andere tot uiting in co-working spaces en gedeelde vergaderruimtes."

Well-being: meerkost of meerwaarde?

"Het is niet eenvoudig om de exacte meerkost van well-being te berekenen, omdat veel criteria overlappen met het BREEAM-certificaat," benadrukt Micheline. Ze benadrukt dat de hoge kosten voor het verkrijgen van deze certificaten, evenals de aanzienlijke bouw- en investeringskosten, niet doorberekend kunnen worden in de huurprijzen, met als gevolg dat de marge van de projectontwikkelaar onder druk komt te staan. "Is het sop de kolen dan wel waard?" Deze vraag beantwoordt Micheline met een positieve afsluiter: "De Amber- en Onyx-gebouwen zijn inmiddels verkocht aan een Franse beursgenoteerde assetmanager. Het Onyx-gebouw werd opgenomen in een fonds dat zich richt op duurzame én gezonde gebouwen. Zonder het WELL Gold-certificaat zouden we nooit in aanmerking zijn gekomen voor de selectie van dit fonds."

Wat zijn nu gezonde gebouwen?

Om te verduidelijken wat 'well' nu precies inhoudt, start Jelle Van den Eynde van Sweco zijn presentatie met de definitie van gezondheid: "Traditioneel wordt gezondheid gezien als een combinatie van drie factoren: een gezonde levensstijl, goede gezondheidszorg en goede genen. Maar meer dan 50% van onze gezondheid wordt bepaald door onze fysieke en sociale omgeving."

Waarom well-being?

Voor veel bedrijven zijn de personeelskosten goed voor 90% van de totale uitgaven. En laten we dat personeel maar soigneren, zeker als je weet dat de kost in België voor absenteïsme geschat wordt op 10 miljard per jaar en er voor presenteïsme het tienvoudige wordt ingeschat. Het aantal ziektedagen neemt steevast toe en de war-on-talent vormt de grootste bedreiging voor een bedrijf. De cijfers spreken voor zich.

Het ene certificaat is het andere niet
Gebaseerd op uitgebreid wetenschappelijk onderzoek en feedback van experts uit de medische en gebouwensector, komt de WELL-being standaard naar voren. Dit Amerikaanse systeem richt zich volledig op de gezondheid en het welzijn van de gebruikers van een gebouw, en steunt op drie pijlers: 'design', 'operationeel' en 'gedrag'. Naast de verplichte ‘pre-conditions’ waaraan voldaan moet worden, kan men zich ook richten op aanvullende punten om een bepaald niveau te behalen: brons, zilver, goud of platinum.

"Wat dit systeem onderscheidt van bijvoorbeeld een BREEAM-certificering, is dat er na het ontwerp en het indienen van het administratieve dossier effectief metingen worden uitgevoerd door een onafhankelijke derde partij, om te garanderen dat de parameters wel degelijk worden nageleefd," aldus Jelle.

Dat het Onyx-gebouw voldoet aan deze parameters, toont Jelle aan door zich technisch te verdiepen in drie belangrijke aspecten: het optimaal benutten van natuurlijk daglicht, de luchtkwaliteit die verder gaat dan de eisen van de EPB-regelgeving, de Codex Welzijn voor het Werk en ASHRAE, en ten slotte de extra aandacht voor akoestiek.

Als afsluiter geeft Jelle nog mee: “Deze certificaten worden vaak ingezet als commerciële tool binnen de wedstrijdfase voor een gebouw. Maar voor ons is het belangrijkste dat we gewoon meteen correct ontwerpen.”

Hoe een vierkant in een cirkel past

OFFICE Kersten Geers en David Van Severen sluit de avond af met hun visie op architectuur als middel om de leefomgeving van de mens te verbeteren. Met 5 uiteenlopende (inter-)nationale projecten toont Jan Lenaerts aan hoe de architectuur afgestemd is op de functies en beleving van de gebouwen, steeds in combinatie met de buitenomgeving. Hij licht het idee van ‘Squaring the Circles’ toe aan de hand van maquettes, collages, doorsnedes en realisatiebeelden. “Meestal vertrekken we van vierkante en cirkelvormige grondplannen en proberen we daartussen een samenwerking te creëren. Hoe een cirkel in een vierkant past en hoe het grondplan het programma kan waarmaken.” stelt Jan.

Doorzicht en uitzicht

Hij begint met het project Solo Houses, een van de tien zomerhuizen van een Franse bouwheer in het Matarraña natuurgebied, net onder Barcelona. De unieke ligging op een plateau inspireerde OFFICE om te werken aan een cirkelvormig huis dat de rand van het plateau opzoekt. De betonnen dakring, die de bijzondere indeling van het huis verbindt, wordt ondersteund door pilaren die samen een vierkant vormen. Om volop te kunnen genieten van het uitzicht op het natuurgebied, worden de technische installaties op een artistieke manier op het dak geplaatst.

Sereniteit en programma

Een tweede project is het crematorium in de polders van Oostende. Ook hier werd het programma zorgvuldig afgestemd op de manier waarop men het gebouw gebruikt. De technische installaties maken deel uit van een soort stilleven, dat op het grote, hellende dak is gecreëerd. De sereniteit komt tot uiting in de manier waarop daglicht het gebouw binnenkomt: van buiten heel gesloten, van binnen open en ‘s avonds een baken van licht.

Daglicht en functionaliteit

Het derde project is de openbare bibliotheek in het centrum van Sint-Martens-Latem. Dit cirkelvormige gebouw benut de beperkte oppervlakte op maximale wijze. Binnenin treffen we vierkante ruimtes aan, waaronder een grote leestuin die veel natuurlijk daglicht naar de bibliotheek, vergaderzalen en klaslokalen binnenbrengt.

Duurzaamheid en techniciteit

Vervolgens neemt Jan ons mee naar de AP Hogeschool in Antwerpen, waar duurzaamheid en licht centraal staan. Dit Design & Build-project bestaat uit een voormalige grote slachthuishal, gecombineerd met een nieuwbouwtoren vlakbij de Antwerpse ring. De volledig beglaasde wanden in de foyerachtige hal zorgen voor veel lichtinval doorheen het gebouw. De technieken zijn duidelijk zichtbaar en zorgvuldig uitgewerkt voor een eenvoudige, maar zeer betaalbare uitvoering.

Logistiek en verbondenheid

Als laatste project bespreekt Jan het Franstalige radio- en televisiestation RTS in Lausanne, Zwitserland, dat momenteel in aanbouw is. De horizonaliteit van de "zwevende" schijf op de eerste verdieping bevordert de verbondenheid van de medewerkers op één "champs": een open kantoorruimte met verschillende werkzones, ondersteund door gekleurde vakwerkliggers en tapijten. Dit niveau creëert op zijn beurt een overdekte logistieke ruimte op de begane grond, ideaal voor de grote opnamestudio's.